Tarih Sayfaları

EĞİTİM, ÖĞRETİM, BİLİM VE SANAT

1. Eğitim ve Öğretim:

Osmanlı Devleti’nde eğitim ve öğretimin temelini medreseler oluştururdu.

* İlk medrese Orhan Bey döneminde İznik’te açılmıştır.

Osmanlı Devleti’nde eğitim öğretim başlıca üç grupta ele alınıyordu.

a) Sıbyan (çocuk) Mektepleri: Günümüzdeki ilkokulların karşılığıdır.

b) Medreseler

c) Enderun Mektebi


2.Bilim:

a) Dil ve Edebiyat: Kuruluş devrinde edebiyat ve bilim eserleri arı bir Türkçe ile yazılmıştır.

Yükselme döneminde sınırlar genişleyince Arapça ve Farsça’dan dilimize pek çok kelime alınmıştır.Türkçe’nin bu gelişmiş haline Osmanlıca denilmiştir.

Osmanlı Devleti’nde edebiyat Divan Edebiyatı ve Halk Edebiyatı olmak üzere ikiye ayrılırdı.

19. Yüzyıldan itibaren edebiyatta önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönemde edebiyat Batı’nın etkisi altına girmiştir. Şinasi ve Tevfik Fikret, Namık Kemal, Ömer Seyfettin Batı tarzında eserler yazmışlardır.

b.)Tarih ve Coğrafya: Osmanlı Devleti’nde 15.yy’ın ikinci yarısından itibaren tarih kitapları yazılmaya başlanmıştır.

* Padişahların görevlendirdiği resmi tarih yazıcılarına Vakanüvist veya Şehnameci denirdi.

* Hoca Saadettin Efendi padişah tarafından görevlendirilen ilk resmi tarihçidir.

* Coğrafya alanında en önemli eseri Pîri Reis Kitab-ı Bahriye (Denizcilik Kitabı) adlı eseriyle ortaya koydu.Aynı zamanda 16.yy’da çizdiği Dünya haritası, Dünya’daki ilk doğru Dünya haritası oldu. Çeşitli ülkeleri tanıtan Seydi Ali Reis’in yazdığı Mirat’ül Memalik (Ülkelerin Aynası) ve Kâtip Çelebi tarafından yazılan Cihannüma (Dünya Coğrafyası) ve Evliya Çelebi tarafından yazılan Seyahatname, Osmanlı Devleti’nde yazılmış olan önemli coğrafya kitaplarıdır.
SANAT

a) Mimari: Osmanlı Devleti’nde en çok gelişen sanat dalı mimari idi. Kuruluş döneminde Selçuklu ve Bizans Mimarisinin etkisi görülür.

Camiler, medereseler, hanlar, hamamlar, saraylar ve türbeler en çok yapılan mimari eserlerdir. Mimar Sinan Osmanlı Devleti’nde tanınmış en önemli mimardır. 315 tane eser meydana getirmiştir. İstanbul’daki Süleymaniye ve Şehzadebaşı camileri ile Edirne’deki Selimiye camileri Mimar Sinan’ın eserlerindendir.

18.yy’da mimaride İran ve Avrupa’nın etkisi görülmüştür.

19.yy’da Avrupa’nın barok ve gotik mimari tarzları örnek alınmıştır.

Dolmabahçe, Çırağan, Yıldız ve Beylerbeyi sarayları bu yüzyılda inşa edilmiştir.

b.) Süsleme Sanatları: Osmanlı Devleti’nde Çinicilik, oymacılık, kakmacılık, nakkaşlık, hattatlık, kitap ve ciltcilik sanatları gelişmiştir.

c.) Musıkî: Osmanlılar Selçuklulardan aldıkları musıkîyi zirveye ulaştırmışlardır. Musıkî klasik musiki ve halk musıkîsi olmak üzere iki koldan gelişmiştir. Birçok Osmanlı padişahı profesyonel biçimde musıkî ile uğraşmıştır.

İsmail Dede Efendi, Zekai Dede, Hacı Arif Bey, Itri ve Tamburi Cemil Bey ünlü bestekarlardır.

* Osmanlılarda Mehterhane adı verilen askeri mızıka takımı vardı. II. Viyana kuşatması sırasında Avusturyalılar Mehter takımını esir aldılar. Avrupa ordularının bando takımı buradan doğmuştur.

Mehterhane 1826’da Yeniçeri Ocağının kaldırılmasıyla kaldırılmış ve yerine Avrupaî tarzda Mızıka-i Humayun kurulmuştur.

Mehter takımı 1953 yılında Harp Dairesi Askerî Müze Müdürlüğü tarafından yeniden kurulmuştur.